Kahve ve Kahve Tüketimi

Kahve Nasıl Elde Edilir ?

Kahve, Güney Amerika, Güney Asya, Afrika gibi tropik ülkelerde yetişen coffea arabica, coffea caneford gibi kahve ağaçlarının tohumlarından elde edilir. Dünyada tüketilen kahvenin yarısından fazlası Brezilyada üretilir. Ülkemize buralardan ithal edilmektedir. Ağaçlardan toplanan kahve tohumları, temizlendikten sonra ayrılır, kurutulur ve satışa sunulur. Burada dikkat edilmesi gereken nokta kavurma işlemidir. Az veya çok kavrulan çekirdekler kaliteyi bozar. Kavurma sırasında kahve tohumundaki gazlar açığa çıkar, su kaybı olur ve tat veren aromatik esanslar oluşur. Kahvede bulunan kafeol kahvenin özel lezzetinin oluşturur. Kahve, çekildikten sonra hava ile teması kesilmesi gerekmektidir. Hava ile fazla temas edilen kahvede lezzet kaybı epeyce fazladır.

Coffea Arabica (Arabika)

Etiyopya’da keşfedilen  Coffea Arabica, daha çok yüksekliği 800-2000 metre arasındadır. Yağmurlu dönemlerde çiçek açar ve meyvelerinin olgunlaşması için yaklaşık 9 ay gerekir. Yeşilimsi sarı renkteki oval Arabica çekirdeklerinden üretilen kahve, Robusta’ya göre daha az kafein içerir, daha yumuşak içimli ve tatlı bir tada sahiptir. İklim koşullarına çok dirençli olmadığından yetiştirilmesi daha zordur ve daha pahalıdır. Arabica türünün asit oranı Robusta’ya göre daha az ve aromalıdır. Bu yüzden damak tadı için en çok bu türü tercih edilir. Türkiye’de ise yalnızca Mersin ve Anamur’da üretilmektedir.

Coffea Canephora (Robusta)

Coffea robusta, 0-600 metre arasında yetişir. Genellikle doğu yarım kürede yetişirler. Düzensiz olarak çiçek açar ve meyvelerinin olgunlaşması için yaklaşık 10-11 ay gerekir. Sarımsı kahverenginde ki yuvarlak Robusta çekirdeklerinden üretilen kahve Arabica türüne göre 2 kat daha fazla kafein içerir. Robusta dünya kahve üretiminin yaklaşık %30’unu oluşturur. İklim koşullarına çok dirençli olduğundan yetiştirilmesi çok kolay ve ucuzdur.

Kahve ve Kafein İlişkisi

• Kahvenin uyarıcı özelliği içinde bulunan kafeindir. Kafein; diüretik, kas ve sinirleri uyarıcı, mide salgısını uyarıcı ve metabolik hızı arttırıcı etkisi vardır.
• Kafein, beyin sinyalleme molekülü adenosinini bloke etme kabiliyetine sahiptir. Bu, dopamin ve norepinefrin gibi diğer sinyal moleküllerinde bir artışa neden olur.
• Yapılan bir çalışmada, katılımcıların 37.5-450 mg kafein aldıktan sonra, uyanıklık, kısa süreli hatırlama ve reaksiyon süresinde iyileşme olduğunu bildirmiştir.
• Ek olarak, yakın tarihli bir çalışma, günde 2-3 fincan kafeinli kahve içmenin % 45 daha düşük intihar riski ile ilişkilendirmiştir.
• Başka bir çalışmada kafein tüketicilerinde % 13 daha düşük depresyon riski olduğu bildirilmiştir.
• Son çalışmalar  her gün 1-2 fincan kahve içen kadın ve erkeklerde % 16-18 oranında daha düşük kalp hastalığı riski olduğunu göstermektedir.
• Diğer çalışmalar, günde 2-4 fincan kahve içmenin % 14-20 oranında daha düşük inme riski ile ilişkili olduğunu göstermektedir.
• Akılda tutulması gereken bir şey, kafeinin bazı insanlarda kan basıncını hafifçe yükseltebileceğidir. Ancak, bu etki genellikle küçüktür ve düzenli olarak kahve içtiklerinde çoğu insan için bir tehlike söz konusu değildir.
• En çok kahve içenlerin tip 2 diyabet geliştirme riskinin % 29’a kadar daha düşük olduğu belirtilmiştir.
• Epidemiyolojik araştırmaların sonuçları, kahve tüketiminin tip 2 diyabet, Parkinson hastalığı ve karaciğer hastalığı (siroz ve hepatoselüler karsinom) dahil olmak üzere birçok kronik hastalığın önlenmesine yardımcı olabileceğini göstermektedir. Prospektif kohort çalışmalarının çoğu, kahve tüketiminin önemli ölçüde artmış kardiyovasküler hastalık riski ile ilişkili olduğunu bulamamıştır.

Kahve ve Kafein Miktarları

Kafeinin normal miktarı kişiye göre değişmekte olup; kafeine karşı duyarlılık tüketim sıklığı, düzenli olarak alınan miktar, vücut ağırlığı ve fiziksel koşullar gibi pek çok etmene bağlıdır. Pek çok çalışmada, yetişkinler için güvenli olarak tüketilebilecek kafein miktarının günde 300 mg (yaklaşık 3-4 fincan kahve ya da 5-6 büyük bardak çay) olduğu belirtilmiştir.

• 1 Fincan (200ml) Filtre kahve: 135-200 mg.
• 1 Fincan (60 ml) Espresso: 100 mg.
• 1 Fincan (200ml) Cappuccino: 100 mg.
• 1 Fincan (200ml) Hazır kahve: 100 mg.
• 1 Fincan Türk kahvesi: 57 mg.
• 1 Fincan (200ml ) Kafeinsiz kahve: En fazla 5 mg.

Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

• Yemeklerden  30-45 dk önce veya sonrasında tüketilmelidir.
• Süt veya şeker eklenmediği sürece kahvenin kalorisi yok denecek kadar azdır.
• Çocuklar için tüketilen kafein miktarı günde 35-40 miligramı geçmemelidir.
• Hamilelik döneminde günlük olarak tüketilen 300 mg (3-4 fincan kahve ya da 5-6 bardak çay) kafeinin olumsuz etkisi olmadığı ancak hamilelik döneminde fazla miktarda tüketilmemesi gerektiği vurgulanmaktadır.
• Yüksek kan basıncı olan kişilerin kafein tüketimlerini kısıtlaması gereklidir.
• Diüretik etkisinden dolayı içtiğimiz her kahve miktarı kadar su tüketmemiz gerekmektedir.

Kaynak ve İleri Okuma

• http://www.ttb.org.tr/STED/sted0101/16.html
• https://www.healthline.com/nutrition/what-is-caffeine#section7
• https://www.diyetisyendunyasi.com/hangi-icecekte-ne-kadar-kafein-var
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16507475