Ketojenik Döküntü: Prurigo Pigmentosa

Prurigo Pigmentosa Nedir? Ne Sıklıkla Gözlenir?

Prurigo pigmentosa, kaşıntı ve kızarıklık belirtileriyle seyreden, nedeni henüz tam açıklanamayan inflamatuar bir rahatsızlıktır. Japonya başta olmak üzere Asya ülkelerinde sık olarak gözlenirken, Türkiye’de görülme sıklığının zamanla arttığı, yapılan bir çalışmada belirtilmiştir. Özellikle genç kadınlarda daha çok rastlanılsa da, ileri yaştaki erkek bireylerde de görülebilmektedir.

Ketojenik Döküntü (Keto Rash) Nedir?

Ketojenik döküntü vücutta fazla keton varlığına (ketozis) bağlı olarak oluşan bir Prurigo pigmentosa türüdür. Keton varlığının oluşma sebeplerinden en yaygın olanı ise ketojenik diyettir. Ketojenik diyet temel olarak, yüksek yağ ve düşük karbonhidrat içeren bir beslenme biçimidir.

Ketojenik döküntünün oluşmasında, ketojenik diyete hızlı geçiş yapmak, uzun süre ketojenik diyet uygulamak ve uzun süre aç kalmak etkili olmaktadır. Görülme sıklığının hesaplanabileceği ölçüde yeteri kadar olgu bildirilmemiştir.

Ketojenik Döküntü (Keto Rash) Belirtileri Nelerdir?

Ketojenik döküntünün en yaygın belirtisi kızarıklık ile birlikte seyreden kaşıntıdır. Sıklıkla egzema ile karıştırılır.

• Sırt, göğüs, karın, omuz ve boyun bölgesinde görülen aktif kızarıklıklar,
• Kabartılar,
• Geniş kırmızı lekeler,
• Lekelerin geçmesiyle oluşan kahverengi deri kalıntıları belirtiler arasındadır.

Yapılan Çalışmalar ve Sonuçları

• Prurigo pigmentosa görülen 18-36 yaş arası 16 birey ile yapılan bir çalışmada, bireylerin 6’sında ketozis gözlenmiştir. Ketozisin uzun süreli açlık ve ketojenik diyet nedeniyle ortaya çıktığı belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda, uzun süreli aç kalınmaması ve diyetlere hızlı geçiş yapılmaması konusunda hekimlerin uyarıda bulunması gerektiği belirtiliyor.
• Prurigo pigmentosa görülen 17 yaşında erkek birey ile yapılmış bir çalışmada, bireyde metabolik bozukluklar olduğu ve bireyin uzun süre ketojenik diyeti sıkı şekilde uyguladığı gözlenmiştir.
• Prurigo pigmentosa görülen 50 birey ile yapılmış başka bir çalışmada, 17 bireyde diyet değişiklikleri nedeniyle görüldüğü tespit edilmiş, diyet uygulayan 8 bireyde kilo kayıpları gözlenmiştir. Diyeti bırakan bireylerin belirtilerinde düzelme görülmüş, diyeti tekrar uygulamaya karar veren hastalarda belirtiler tekrar ortaya çıkmıştır.
• Bu çalışmalarda kullanılan minosiklin, doksisiklin ve izotretinoin tedavide olumlu sonuç vermiştir.

Ketojenik Döküntü (Keto Rash) Tedavisi

Karbonhidrat Tüketimi

Ketojenik döküntünün en yaygın sebebi olan ketozis, yüksek yağ ve düşük karbonhidrat alımı sonucu ortaya çıkar. Karbonhidrat alımını artırarak belirtilerde düzelme görüldüğü, çalışmalar ile kanıtlanmıştır.

Alerji Oluşturabilecek Besinler

Vücutta alerji oluştuysa, belirli besinler diyetten çıkarılarak belirtilerde düzelme görülebilir. Bu besinler;

• Fıstık,
• Balık,
• Yumurta ve
• Kabuklu deniz canlılarıdır.

Bu besinleri vücuttan uzun süre ile uzaklaştırdıktan sonra (20-30 gün) belirtilerde düzelme görülürse, her hafta bir besin olacak şekilde diyete tekrar eklenerek, alerji oluşturan besin bulunmalıdır.

Cilt

Kıyafetleri günlük değiştirmek, her gün duş almak, cildi yıpratacak losyon ve jelleri kullanmamak, terleme durumunda ek kıyafet bulundurmak belirtileri azaltmakta oldukça önemlidir.

Besin Eksiklikleri

Ketojenik diyet bir çok sebzenin ve meyvelerin tüketimini yasakladığı için vitamin ve mineral eksiklikleri gözlenebilir. Özellikle E ve C vitamini eksikliği ihmal edilmemelidir.

Belirtiler görüldüğünde mutlaka bir dermatolog ve diyetisyen ile görüşünüz!

Kaynaklar

• Y.J. Oh, M.-H. Lee., Prurigo Pigmentosa: A Clinicopathologic Study of 16 Cases, Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 2011.
• Michaels J. D., Hoss E., DiCando D. J., Prurigo Pigmentosa after a Strict Ketogenic Diet, Pediatric Dermatology 1–4, 2013.
• Güleç A., Başkan E., Uslu E., Yavuzcan G., Başar F., Prurigo pigmentosa: Bir olgu sunumu, Abant Medical Journey, 4(2):171-173, 2015.
• Altaykan A., Boztepe G., Şahin S., Duman D., Akkaya Ö., Erkin G., Prurigo Pigmentoza:Türkiye’de Sanılandan Daha Sık mı?, Türkderm, 40(2):56-59, 2006.
• Demirci G., Mansur A., Demiralay E., Kısa Süreli Protein Diyeti Sonrasında Gelişen Prurigo Pigmentoza, Olgu Bildirisi, 2018.