Proteomik Nedir?
Protein terimi ilk olarak 1938’de elektrokimya alanında başarılı bir deneyci olan İsveçli kimyager Jöns Jakob Berzelius tarafından tanıtıldı. Proteomik olarak adlandırılabilecek ilk protein çalışmaları ise 1975 yılında Escherichia coli, kobay fare ve diğer bazı bakterilerin proteinlerinin haritalanmasıyla başladı.
Proteomik , bir hücre, doku veya organizmanın tüm proteinlerin analiz edilmesi ve incelenmesidir. Basitçe söylemek gerekirse, proteomunuz vücudunuzun içindeki proteinlerin tümüdür ve proteomik bu var olan proteinleri tümünü inceleyen bir bilim dalıdır.. Proteom dokulara ve hücrelere, hücre döngüsünün evrelerine, iç-dış uyaranlara ve çevre koşullarına ve benzeri durumlara göre farklılık gösteren dinamik bir yapıdır. Bu çalışma inanılmaz derecede karmaşık, ancak İnsan Genomu projesinden sonra biyoloji ve kişiselleştirilmiş tıbbın karşılaştığı en büyük sınırlardan biri olarak kabul ediliyor.
Neden Proteomik?
- Hücre farklılaşmasının temelinde proteinler var
- Hemen hemen tüm hastalıklar birden çok (en az 20) genle ilişkili
- Hastalıkların bir kısmı normal bir proteinin hatalı modifikasyonundan kaynaklanmakta
- Proteinler tanıda geniş çapta kullanılıyor
- Tedavide kullanılan hemen tüm ilaçların hedefi proteinler
- Enzimlerde oluşan bozukluklardan kaynaklanan hastalıklar mevcut enzim gibi hücresel birçok yapı protein yapıdadır bu yüzden proteinlerin analiz ve incelenmesi bizi bilimsel alanlarda ileriye götürebilir.
Proteomik Türleri
Yapısal Proteomik
Yapısal analiz, yeni keşfedilen genlerin işlevlerinin tanımlanmasına yardımcı olabilir, ilaçların proteinlere bağlandıklarını ve proteinlerin birbirleriyle etkileşime girdiğini gösterir. Yapısal proteomikte kullanılan teknolojiler, X-ışını kristalografisi ve nükleer manyetik rezonans spektroskopisidir.
Ekspresyon Proteomik
Bu tip proteomik, belirli bir numunede bulunan ana proteinleri ve örneğin hastalıklı ve sağlıklı dokuları karşılaştırırken ilgili numunelerde diferansiyel olarak eksprese edilen proteinleri tanımlamaya yardımcı olabilir . Burada 2D-PAGE ve kütle spektrometresi gibi teknolojiler kullanılmaktadır.
İşlevsel proteomik
Birçok özel, yönlendirilmiş proteomik metodoloji için geniş bir terimi temsil eder. Protein-protein etkileşimlerinin karakterizasyonu, protein fonksiyonlarını belirlemek ve proteinlerin daha büyük komplekslerde nasıl birleştiğini göstermek için kullanılır. Bazı durumlarda, spesifik altproteomalar, ek analiz için afinite kromatografısiyle izole edilir.
Kaynak Ve İleri Okuma
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC120780/
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/421138
- https://www.sciencedirect.com/topics/neuroscience/proteomics
