Tourette Sendromu Nedir?
Kısa aralıklarla meydana gelen istemsiz, hızlı, ani bedensel tikler ve ses tiklerinin oluşturduğu nörolojik veya “nörokimyasal” kalıtsal bir hastalıktır.
Nörogelişimsel bozukluklar kategorisinde yer alır. İsmini Fransız Doktor Gillis de La Tourette’den alır. Beynin Bazal Gonglion denilen bölümündeki anormallikten kaynaklandığı düşünülmektedir(dopamin).
Kişide istemsiz bedensel tikler vardır. Bunlar göz kırpma, omuz silkme, kafa sallama, kaş-göz oynatma, hayvan sesleri çıkarma, boyun çevirme, göz devirme, diş gıcırdatma, omuz oynatma, yüz buruşturma ve buna benzer yüz hareketleridir.
Tourette hastalığında sesli tiklerde vardır. Bu biçimde ortaya çıkan türler öksürme, boğaz temizleme, istemsiz ses çıkarma şeklinde karşımıza çıkar.
Yaygın inanışa göre tourette sendromu küfür etme hastalığı değildir. Kopralali (pis konuşma) denilen istemdışı küfür etme tourette sendromlu bireylerin çok küçük bir kısmını oluşturmaktadır. Tourette sendromuna sahip hastalarda kopralali belirtisi varsa, kişinin hayatı daha da kısıtlanır, istemli olarak bir süre tikleri bastırabilir, yapmayabilir. Genellikle böyle bir bastırma döneminden sonra bir patlama yaşanır, adeta arada yapılmayan tikleri telafi edercesine bir çeşit tik fırtınası ortaya çıkar.
Hastalığın belirtileri, genellikle 5-6 yaşlarında ortaya çıkar. Ergenlikle beraber tikler artış gösterir. Çoğu vakada ergenlik döneminin sonuna doğru tiklerin sayısı ve şiddeti azalmakla birlikte genellikle ömür boyu süren kronik bir hastalıktır.
Kişi nasıl tourette sendromlu sayılmaktadır?
En az iki motor (bedensel tik) bir vokal tikinin olması ve bu tiklerin 18 yaşından önce başlamış olması gerekmektedir. Tikler yere ve duruma göre şekillenmektedir.
Tourette sendromu hastalarının çoğunda bazı ortak özellikler izlenir. Çocukluk çağındaki hiperaktivite ve dikkat eksikliği, dürtü kontrolünde zorluk olması korku ve depresyonun daha sık izlenmesi bu sık izlenen ortak özelliklerin başlıca gelenleridir.
Örneğin; çoğu kişide stres, yorgunluk, kaygı, heyecan, sinir ve panik olma durumlarında tiklerin sayısı ve şiddetinde yükselme olur veya bazı motivasyon gerektiren uğraşlarla tikler geçici süreliğine yok olabilir, spor yapmak, enstrüman çalmak, şarkı söylemek gibi.
Tourette sendromu, Obsesif-Kompulsif Bozukluk, dikkat eksikliği ve hiperaktivite gibi rahatsızlıklarla akrabalık göstermektedir ve birçok tourette sendromlu kişi aynı zamanda bu rahatsızlıklara sahiptir. Ayrıca Down Sendromlu ve Otizmli bireylerin tourette sendromuna yakalanma riski normal bireylere göre daha fazladır. Erkelerde kızlara oranla daha sık görülmektedir.
Bilinen kesin tedavisi yoktur. Fakat tedaviye yardımcı ilaçlar, bazı terapi ve cerrahi mücadeleler mevcuttur. Şu an için Türkiye’de 2009 yılında Prof. Dr. Hakan ORUÇKAPTAN kontrolünde Osman D. ve Prof. Dr. Ahmet Hilmi KAYA kontrolünde Seyithan S. olmak üzere iki hastaya cerrahi müdahale gerçekleştirilmiştir. Hastalara DBS (Derin Beyin Stimüslasyonu- Beyin Pili) müdahalesi yapılmış ve büyük oranda tikler ortadan kaldırılmıştır.
