
Öncelikle alkolü biraz tanıyalım. Alkol mayalanmış şekerli sıvıların damıtılmasıyla elde edilen sıvıların genel adıdır. Buna halk arasında yanlış bir tabir olarak ‘ispirto’da denir. İspirto kimyada ‘etil alkol’ ya da ‘etanol’ dür.
Alkol iki farklı yoldan elde edilir. Bu yollar;
- 1. yol olarak Mayalandırma; Bu yolla alkol elde etmek için üzüm suyu mayalanmaya bırakılır. Mayalanma tamamlandıktan sonra damıtma işlemi yapılır.
- 2. yol ise; Sentetik yoldur. Sentetik yolla alkol, karpit’ten (kalsiyum karbür) elde edilir.
Bugün üzüm yerine nişastalı maddelerden de alkol yapılır. Alkolün kendine has bir kokusu vardır. Renksiz, uçucu, yanıcı bir sıvıdır. Çok eski çağlardan beri keyif verici madde olarak içilir. Pekâlâ, acaba alkole ne kadar hâkimiz?
Alkol Hakkında Ne Biliyoruz?
- 360 mL Bira = 120 mL Şarap = 35 mL Rakı = bir içki birimi = 13 gr veya 16 mL Etil Alkol’dür.
- Bir içkinin içindeki alkol oranı arttıkça alkolün vücuttaki emilimi de artar.
- Alkolün vücuttaki emilim hızı sıvı olmasına, moleküler yapısının küçük olmasına ve iyonize formda olması gibi sebeplere bağlıdır.
- Ekspirasyon(soluk verme) sırasında dışarı verdiğimiz havadaki alkol konsantrasyonu kanımızda bulunan alkol konsantrasyonunu yansıtır. Yollardaki alkol denetlemelerinde bu yüzden cihazlara üflememiz istenir.
- Fazla alkol tüketen insanların hepatositlerinde(karaciğer hücresi) fazlaca oksijen ve ATP (enerji) tüketimi olur. Bunun sonucunda da karaciğer hücresi yorulur.
- Kadınlarda alkol yıkımından sorumlu alkol dehidrogenaz enzimi daha yavaş çalıştığı için kadınlar alkolden daha hızlı etkilenir dolayısıyla da etkisinden daha uzun sürede çıkarlar.
- Alkoliklerde karaciğerimizdeki ,endoplazmik retikulumunda bulunan mikrozomların içinde yerleşmiş olan ve biyotransformasyon sırasında yükseltgenme, indirgenme, kopmayla ve birleşme reaksiyonlarını yöneten enzim sistemlerinden biri olan sitokrom p450 sisteminde bulunan CYP enzimlerinden biri olan CYP2E1 enzimi indüklenir yani aktifleşir. Ancak alkol vücutta bulunduğu süreç içerisinde bu enzim inhibe halde bulunacağından bu enzimle metabolize olan bir ilaç alkol almış bir bireye verildiyse ilacı metabolize edecek enzim inhibe olduğu için vücut ilacı ilaç olarak algılayamaz dolayısıyla ilacı toksik/yabancı bir madde olarak görür ve vücuttan uzaklaştırır. Sonuçta da ilaç etkisini gösteremeden vücuttan atılmış olur.
- Alkol MAO(Monoamin oksidaz) inhibitörü olan bir ilaç grubuyla birlikte alınması da hipertansif krize sebep olur. Bununla birlikte alkol NSAİ(non-steroidal antienflamatuar) ilaç grubunda bulunan analjezik(ağrı kesici) etkili olan Aspirin gibi ilaçlarla kullanılması midedeki mukoza tabakası üzerine yaptığı tahrişle birlikte gelişen kanama riskini arttırır. Bunun sebebi de midede bulunan PGE2 enziminin inhibe olması ile açıklanır.
- Her gün 1 kadeh kırmızı şarap yapımında kullanılan üzüm çekirdeğindeki maddelerden dolayı kandaki HDL değerlerini normalleştirir.
- Halk arasında geçen bir tabi olarak ‘’üşüyorsan alkol iç’’ tabiri aslında yanlış bir bilgidir. Bunun sebebi ise alkol kan dolaşımımıza geçtiğinde vazodilatasyon yani kan damarlarında genişleme yapması sebebiyle üşümeyi ve havanın soğumasıyla da donmayı arttıracaktır.
Vücuttaki Alkol Seviyelerine Göre Değişen Farmakolojik Yanıtlar
50 mL’nin altında alkol alımında;
- Hafif sedasyon(uyku hali) ile başlar, baskılanan duygu ve hareketlerin eylemlere dönüşmesini kolaylaştırır, genellikle aşk itirafları bu aşamada olur. Sorumluluk duygusunu azaltarak öforik(zevk) etki yapar. Cinsel isteği arttırır, ancak performansta azalma yapar. Çünkü ejekülasyon ve ereksiyonu inhibe eder.
50 – 80 mL arasında alkol alımında;
- Öforik etki daha da artar. Hafiften de motor bozuklukları görülür.
80 – 100 mL arasında alkol alımında;
- Beceri gerektiren ilerin yapılmasında aksama, araba sürme yeteneğinde azalma, dengede duramama olur. Bu seviyeden sonrasında vücut alkolü toksik bir madde olarak görür ve bu toksik maddeyi vücuttan uzaklaştırmak için istifra eder.
100 mL ve üzerinde alkol alımında ise;
- Yalpalamalar, ağlama krizleri, motor koordinasyonda bozuklukları, ne dediğini bilememe, bilinçsiz konuşma ve unutkanlıklar başlar.
300 mL alkol alınırsa; Bayılma hali ve koma durumu olur.
500 mL üzeride alkol alımında ise; Kesin ölüm gerçekleşir.