
Alzheimer Nedir?
Alzheimer hastalığından az çok çoğumuzun bilgisi vardır. Hastalık genellikle ileri yaşlarda ortaya çıkan, beyinin normal organizasyon ve fonksiyonlarını kaybetmesi olarak biliniyor. Ortaya çıkma sebebi genetik ve ya genetik olmayan travmalar olabilir. Araştırmacılar eksik eğitimin de alzheimer sebebi olabileceğini düşünmektedir.
Alzheimer Belirtileri Nelerdir?
Hastalığın en önemli belirtisi unutkanlıktır! Erken öğretilen bilgilerin unutulması,unutulan bilgileri hatırlayamama erken belirtilerdendir. Yaşlanmayla beraber hastalığın da ilerlemesiyle kişi artık telefon numaralarını,isimleri,tanıdığı simaları,oturduğu semti,yaptığı planları ve s. unutmaya başlar. Konuşurken ve ya yazı yazarken kelimeleri bulmakta zorlanır,onları alakasız kelimelerle değiştirirler,bu yüzden konuşmaları ve yazıları anlaşılmayabilir. Ruh halleri sık sık değişebilir.
Öncelikle ApoE proteininin Alzheimer mekanizmasına geçmeden yaşlanma üzerine etkilerine göz atalım.
ApoE ve Yaşlanma
Yapılan bir araştırmada, 45-88 yaş aralığında normal bilinçli 240 birey üzerinde Pitsburgh Bileşik B(PIB) ve serebral amiloid görüntüleme çalışmaları yapıldı. Bireyler üzerinde amiloid beta42(Ab42),tau ve fosforile tau (ptau181) testleri yapıldı. Sonuç olarak PIB için ortalama kortikol bağlanma ptansiyelinin(MCBP) yüksek olduğu bireylerin sıklığı,45-49 yaş grubunda %0’dan 80-88 yaş grubunda %30.3’e yaşa bağlı olarak yükselmiştir. Ab42’nin MCBP’nin yükselmesiyle yaşla birlikte arttığı ortaya çıktı. Ab42 birikmesi ise Alzheimerin başlangıç sebebidir. ApoE4 genotipi için MCBP artışı ve Ab42 artışı görülmektedir. Sonuç olarak Ab42 artışı ApoE4 allelilin fenotipidir.
Alzheimer Ezerine ApoE Etkisi
20 Eylül 2017de bir grup araştırmacı Nature dergisinde bir bildiri yayınladı. Bildiride ApoE4’ün bir başka Alzheimer imzası olan tau takanelerini oluşturduğu anlatılıyordu. Washington Üniversitesi Tıp fakültesinden bilimadamı David Holtzman ve arkadaşları ApoE4 proteininin beyin hücrelerini öldüren beyin iltihaplanmasına sebep olduğunu keşfettiler. 20 yıldan fazladır araştırmacılar ApoE proteininin E4 suşunun Alzheimer oluşturduğunu biliyorlar. Diğer tarafdan ApoE3 Alzheimer üzerinde hiçbir etkiye sahip değilken,ApoE2 proteini Alzheimere karşı koruyor.Kolesterolün vücuttan atılımına yardımcı olan ApoE proteinin moleküler ayrıntıları beyin hücrelini etkiliyor.Holtzman ve arkadaşları ApoE4 taşıyıcılarının beyninde amiloid beta plaklarının daha hızlı bir şekilde oluştuğunu ortaya koydu. Holtzman: Amoloid beta plaklarına sahip olmak tek başına Alzheimera yakalanmak için yeterli değildir,tau adı verilen başka bir proteinin de sapları gereklidir. Tau kıvrımları biriktikçe beyin hücreleri ölmeye başlar ve insanlarda bunamayı geliştirir.
Holtzman ve arkadaşları ApoE4’ün tauyu A-betadan bağımsız olarak etkilediğini gösterdiler. ApoE4’ü taşıyan insanlarda karışık taunun sebep olduğu hastalıklardan dolayı beyinlerinde ölü ve hasar görmüş hücreler vardır. Araştırmacılar ApoE4’ün bir kopyasının bulunduğu insanlarda %14,iki kopyasının bulunduğu insanlarda ise bulunmayanlara oranla %23 daha hızlı ilerleyen Alzheimer tespit ettiler.Aynı zamanda ApoE4 iltihaplanmasının Alzheimeri kötü hale getirdiğini belirttiler. Ancak araştırmacılar ApoE4 ile ilgili araştırmaların beyinle sınırlandırılacak şekilde olmasını öneriyor,çünki protein vücudun geri kalanı için kolesterol atılımındaki desteğinden dolayı çok gerekli. “Alzheimeri tedavi etmek için kişiye kalp hastalığı yapmak istemezsiniz“.