BilimGenelMakaleler

Fare Bedenine İnsan Beyni Mümkün Mü?

Google News Abone Ol

Bilim insanları, fareler üzerinde birçok deney yapmıştır. Son zamanlardaki deneyler ise bilimde yeni bir çağ açacağa benziyor. 

Son zamanlarda yapılan bilimsel çalışmalara bir göz atalım…

Rochester Üniversitesi Tıp Merkezi’nden araştırmacılar henüz gelişmemiş insan gliya hücrelerini, bağışlanmış insan fetüslerinden izole ederek topladılar. Gliya hücreleri, sinir sistemimizi oluşturan iki temel hücre türünden birisidir (diğeri de “nöron” olarak bilinen hücrelerdir). Gliyalar sinir sisteminde birçok farklı role sahiptirler. Örneğin nöronları destekler ve korurlar; ancak onların aksine, doğrudan elektrik sinyal iletiminde görev almazlar. Bu iletişim, vücudumuzdaki hücrelerin birbirleriyle sinir sistemi aracılığıyla iletişim kurma yöntemidir.

Bilim insanları bu gliya hücrelerini bebek farelerin beyinlerine enjekte ettiler. Bu gelişmemiş gliya hücreleri farelerin beyninde astrosit adı verilen yıldız şeklindeki hücrelere geliştiler. Gliyaların en yaygın tipi olan bu büyük hücreler, sinapslar (nöron bağlantıları) etrafındaki çalı benzeri tendrilleri sararlar. Astrositler bu sayede, iki taraftaki nöronu da desteklerler ve aynı zamanda sinaps bağlantılarının güçlü olmasını sağlarlar. Bu da, bilincin oluşumu ve bilinçli düşünme gibi yüksek fonksiyonlu sinir faaliyetleri için büyük öneme sahiptir.

Sadece 1 sene içerisinde astrositler yeterince büyüyüp yayıldılar. Öyle ki, farenin kendi hücrelerinin yerini almaya başladılar! Bu da, farelerin beyninin bir kısmının yer yer tamamen, yer yerse kısmen insan kökenli bir beyin yapısından oluşmasına neden oldu. Bu insanlara ait hücrelerin sayısı farelerin beyninde 12 milyon adet olacak kadar çoğaldı; ancak sonrasında fiziksel alanları sınırlandığı için (farenin kafatasında yeterince yer olmadığı için) bölünmeyi durdurdular.

Bir başka çalışmada ise..

Buffalo Üniversitesi‘nde ki bilim insanları fareleri kontrol etmek amacı ile beyinlerine manyetik folyo yerleştirdi. Ve bu sayede farelerin hareketlerini kontrol edebildiler. (bknz.https://www.bilimvetekno.com/fareler-artik-kontrol-altinda/)

Günümüzde bilim daha da gelişti..

İnsan beyni gibi davranan hücreler farelere enjekte edildi. Bu farelerin gözlerine ışık tutulunca hücreler tepki verdi. Bilim dünyası ise bu çalışmanın etik olup olmadığına dair bir tartışmaya girdi.

ABD’li Stanford Üniversitesi’nden uzmanlar, insan beyni gibi davranan “organoid” isimli dokular geliştirerek, bunları farelere enjekte etti. Bu hücreler farelerin kan dolaşımına bağlandı ve uzun süre yaşaması sağlandı.

Ardından farelerin gözüne ışık tutuldu ve organoid’lerin buna tepki verdiği görüldü. Çalışamada fare beynine sadece 3 ya da 4 “organoid” bağlandı.

Ancak bu sayının fare beyninin toplam hücre sayısına denk gelen bin “organoid”i bulması durumunda farenin ne tepki vereceği bilinmiyor. Bazı uzmanlar çalışmanın, beyin hastalıkları ve hasarı ile bunların tedavisinde çığır açacağını düşünüyor.

Bazıları ise daha insansı hale gelen deney farelerinin, gelecekte daha fazla saygı görmesi gerekebileceğini savunuyor.

Meysa Kardelen Akan

Merhabalar, ben Meysa Kardelen Akan. 20 yaşında, moleküler biyoloji ve genetik lisans öğrencisiyim. Bilime özellikle de genomik tıp'a ilgim var. Her zaman daha çok araştırarak, yeni bilgiler öğrenmeye çalışıyorum.  Okul dışında derneklerde görev alarak her gün bir başka insana bir iyilik katmaya çalışıyorum. Yazılarımla ilgili aklınıza takılan noktaları, katmak istediğiniz şeyleri ya da herhangi bir yazı konusu fikri için lütfen mail atmakan çekinmeyiniz. meysakardelen@gmail.com

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Göz Atın
Kapalı