Gestasyonel Diyabet Nedir?
Gestasyonel diyabet, gebelik sırasında ortaya çıkan ya da gebelikte tanısı konulan glukoz intolaransıdır.Gebeliğin ikinci veya üçüncü trimesterinde teşhis edilir.Risk faktörleri ortadan kaldırıldığında veya düzenlendiğinde engellenebilir bir sorundur.Gestasyonel diyabet gebelik sırasında sık karşılaşılan , maternal (anneye ait) ve neonatal (yenidoğana ait) morbidite ve mortalite riskini arttıran bir gebelik komplikasyonudur. Prevalansı (görülme sıklığı) maternal obezitedeki artış nedeniyle artmaktadır.Dünyada görülme sıklığı gebeliklerin %1-%14 arasında görülürken,Türkiye’de %2.6-%27.9 arasında değiştiği belirtilmektedir.
Risk Faktörleri Nelerdir?
- BKİ’nin (vücut kütle indeksi) 25 ve üzerinde olması
- Makrozomik (doğum ağırlığı 4000g’den fazla) bebek doğum öyküsü
- Polikistik Over Sendromu
- Ailede (özellikle 1. derece akrabalarda) gestasyonel diyabet ya da diyabet öyküsü
- Fiziksel aktivite azlığı
- Glikozüri (idrarda glikoz saptanması)
- Dislipidemi
- Kalp-damar hastalıkları
- 35 yaş üstü gebelik
- Önceki açıklanamayan ölü doğumlar
- Birbirini izleyen 3 ve üzeri düşük yapmak
- Sosyoekonomik düzeyin düşük olması
- Yüksek riskli etnik köken/ırk
- Hamilelik öncesi BKİ nin yüksek ve gebelikte ağırlık kazanımın fazla olması
- Önceki gebelikte GDM (gestasyonel diyabet) varlığı
Nasıl Tespit Edilir?
Risk faktörleri varsa hemen,yoksa gebeliğin 24-28. haftalarında 75g OGTT (oral glukoz tolerans testi) yapılması önerilmektedir.Test 8 saat açlıktan sonra yapılmalıdır.Sadece bir değerin pozitif olması GDM varlığını gösterir.
75g OGTT Tanı Değerleri:
- Açlık glukoz değeri ≥92mg/dl
- Tokluk 1.saat glukoz değeri≥180mg/dl
- Tokluk 2.saat glukoz değeri≥153mg/dl
OGTT (oral glukoz tolerans test) tek aşamalı (75g glukoz tek seferde verilerek) veya iki aşamalı (önce 50g test sonucuna göre gerekirse 100g glukoz verilerek) yapılabilir.
GDM’nin Fetal/Yenidoğan Ve Anne Üzerindeki Olumsuz Etkileri Nelerdir?
Fetal Etkiler
- Erken doğum
- Makrozomi
- Gelişme geriliği
- Doğum travması
Yenidoğan Üzerine Etkisi
- Hipoglisemi
- Hiperbilirubinemi
- Respiratuar distress sendromu
- Hipokalsemi
Anneye Etkisi
- Hiperglisemi
- Preeklemsi
- İdrar yolu enfeksiyonu
- Sezaryen doğum
- Kronik anemi
Nasıl Tedavi Edilir?
Glisemik kontrolün sağlanması için önce tıbbi beslenme tedavisi,ağırlık yönetimi ve fiziksel aktivite önerilmektedir.Fiziksel aktivite ve beslenme programı bireyin durumu göz önüne alınarak bireysel hazırlanmalıdır.
Eğer bu şekilde glisemik kontrol sağlanamazsa medikal tedaviye geçilir.Genellikle doğumdan sonra kan şekeri normale döner.Doğum sonrası hiperglisemi ve insülin direnci ortadan kalksa da doğumdan sonra takibe devam edilmelidir.Çünkü bu bireylerde Tip2 diyabet gelişme riski diğer bireylere göre daha yüksektir.
Kaynak ve İleri Okuma
- Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2019,4(2),132-146 Gestasyonel Diyabet ve Risk Faktörleri /Elif Melek AVCI DURSUN,Gül KIZILTAN
- Gestasyonel Diabetes Mellitus Feyza Yener ÖZTÜRK, Yüksel ALTUNTAŞ
- Türkiye Diyabet Vakfı, Diyabet Tanı ve Tedavi Rehberi 2019
- Diyet El Kitabı/Hatipoğlu Yayınları 11. baskı
- Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2017,2(1),1-14 Gestasyonel Diyabette Güncel Tedavi Yaklaşımları/Sinem METİN
