Hücre Zarının Varlığı
Hücre zarı, oldukça karmaşık ve devingen yapısıyla, hücre canlılığının çok önemli bir bileşenidir. Hücreyi dış ortamdan ayıran canlı yapıdır. Zar denilen yapı insan kulağına gayet basit bir yapı gibi gelse de bir hücre zarındaki yapılar bile insanı hayrete düşürmeye yetmektedir. Zarın yapısı temelde yağ ve protein moleküllerinden oluşur. Çok ince olan bu zar ışık mikroskobu ile görüntülenemez. Elektron mikroskobunda incelediğimizde ise 100 A e kadar olabilen bir zarla çevrili olduğu doğrudan doğruya gösterilmiş bulunmaktadır. Hücre zarının yapısını açıklayan model, akıcı mozaik zar modelidir.
Akıcı-Mozaik Zar Modeli
- Akıcı-mozaik zar modeli 1972 yılında Singer ve G. Nicholson tarafından geliştirilmiştir.
- Bilim adamlarının oluşturduğu modele göre hücre zarı protein, yağ ve karbonhidrat moleküllerinden meydana gelmiştir.
- Hücre zarını oluşturan moleküllerin hücre zarında bulunma miktarı protein (%65), yağ (%32) ve karbonhidrat (%3) şeklindedir.
- Hücre zarının temel yapısını çift sıra halinde uzanan lipit molekülleri oluşturur.
- Zar yapısındaki lipitlerin çoğu fosfolipit molekülleri halinde bulunurken gelişmiş yapılı hayvanların hücre zarında kolesterol de bulunur.
Hücre Zarının Özellikleri
- Tüm canlı hücrelerin yapısında bulunur.
- Çok incedir ve kalınlığı sabittir.
- Seçici geçirgen özelliğe sahip olan hücre zarı bu özelliği sayesinde hücreye madde giriş çıkışını kontrol eder.
- Hücre zarı canlı, saydam ve esnektir.
Hücre Zarının Görevleri
- Hücre içi ile hücre dışı ortamlar arasında seçici bir şekilde madde alışverişini sağlayarak hücrenin atıklarını hücre dışı ortama vermek, hücre dışından hücreye gerekli maddeleri almak ve hücre içi ortamın özgün yapısını korumaya yardımcı olmakla görevlidir.
- Madde giriş-çıkışını düzenler.
- Hücrenin beslenmesine yardımcı olur.
- Metabolizma atıklarının dışarı atılmasını sağlayarak iç ortamı düzenler.
- Aktif taşıma olayını düzenler.
Hücre Zarı Oluşumları
Bazı hücrelerde hücre zarının farklılaşması sonucu oluşan çeşitli yapılar vardır;
1)Mikrovilluslar
Silindirik yada kübik epitel (örtü) hücrelerinin üst yüzeylerinde emme yüzeyini genişletmek için hücrenin sitoplazmasından dışarı doğru yaptığı uzantılardır. Aynı zamanda silindirik ya da kübik epitel (örtü) hücrelerinin üst yüzeylerinde emme yüzeyini genişletmek için hücrenin sitoplazmasından dışarı doğru yaptığı uzantılardır.
2)Yalancı Ayak
Hücre zarı tarafından oluşturulan geçici oluşumlardır. Hücrenin ihtiyacı durumunda oluşturulur ve ihtiyaç ortadan kalkınca kaybolurlar. Yalancı ayaklar beslenme, yer değiştirme veya savunma amacıyla oluşturulan sitoplazmik uzantılardır.
3) Besin kofulu
Besinlerin endositoz yoluyla hücreye alınması sonucunda oluşan keseciklere besin kofulu denir
4) Sil Ve Kamçı
Siller hem bir hücreli hem de çok hücreli ökaryotlarda bulunur. Kısa boylu olan ve hücrelerde çok sayıda bulunan siller ileri ve geri titreşerek hareketi sağlar. Kamçı ise silden daha uzun olup dalga şeklinde hareketi sağlar.
Hücre Zarı Dışındaki Yapılar
1)Hücre Çeperi
Hücre çeperi bakteriler, arkeler, algler, mantarlar ve bitkilerde bulunur. Hücre çeperi zarının üzerinde uzanan cansız, sert ve dayanıklı yapıdır. Hücre çeperinin temel yapısını bitkilerde selüloz, mantarlarda kitin, bakterilerde ise peptidoglikan oluşturur.
2)Kapsül
Hayvan ve bitkilerde bir organı, bir dokuyu ya da hücreyi veya tek hücreli canlılarda, örneğin bir bakteride bir yapıyı ya da bakterinin kendisini çevreleyen kese biçimindeki kılıfa verilen isimdir.
Bakterilerin hücre duvarı yapısı hakkında detaylı bilgi edinmek isterseniz aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz 🙂
Koşu Ayakkabısı Seçerken Dikkat Edilmesi Gereken 5 Faktör
E-Fatura Kontör Nedir ve Nasıl Çalışır?
New Balance 574 Ayakkabı Modeli ile Tarzınızı Konuşturun
Pawpaw Mama Nasıl?