Obsesif-kompülsif bozukluğu olan kişiler, takıntılı davranışlarıyla dikkat çekmekle beraber düşüncelerde bozukluk, görüntüler (obsesyonlar) nedeniyle huzursuz olurlar. Bu düşüncelerin yarattığı kaygı kişiyi aciliyete sürüklemektedir. Tekrarlanan hareketler gerginliği geçici olarak durdurur. OKB olan kişiler takıntılarının anlamsız ve hayalci olduğunun farkında olabilirler, fakat kendilerini durduramazlar ve kendilerine yenik düşerler. Dünyada iş göremezliğe neden olan ilk 20 iş arasında bu hastalık gelmektedir.
OKB (Obsesif Kompülsif Bozukluk)
Genellikle ergenlik döneminde ve 20-30’lu yaşlarda başlamasına karşın, okul öncesi çağdaki çocuklar dahil herhangi bir yaşta görülebilir. Erkeklerde erken yaşlarda başlamasına karşın genel olarak kadınlarda daha sık görülmektedir.
Obsesif-Kompülsif Bozukluğun Görüldüğü Durum ve Olaylar
Kişide OKB gelişmesine ya da hastalığın şiddetinin değişmesinde etkili bazı faktörler;
Aile öyküsü: Birinci dereceden akrabalarda obsesif kompülsif bozukluk görülmesi kişinin de bu hastalığa yakalanma riskini arttırıyor.
Stres: Travmatik ve stresli yaşam olaylarının da takıntı hastalığına yol açabileceği öngörülüyor.
Başka psikolojik rahatsızlıklar: Obsesif kompülsif bozukluğun depresyon ve kaygı, uyuşturucu gibi bağımlılık yapan madde kullanımları ya da seyreden tik bozuklukları gibi farklı psikolojik rahatsızlıklarla ilgili olabileceği düşünülüyor.
Yaygın Obsesyon Belirtileri:
- Aşırı kuşku ve sürekli güvence ihtiyacı,
- Pislik veya mikrop bulaşmasından korkma,
- Başkasına zarar vermekten korkma,
- Hatasız olma isteği,
- Rezil olma korkusu ve asosyalleşme,
- Düzen, simetri, kusursuzluk ihtiyacı.
Yaygın Kompülsiyon Belirtileri:
- Tekrar tekrar yıkanma, duş alma veya ellerini yıkama,
- İnsanların elini sıkmamaya çalışma tokalaşmama,
- Ocak, kilit, eşya kontrolü yapmayı abartma,
- Sürekli bir şeyleri belli bir biçimde düzenleme,
- Belirli bir sıraya göre yemek yeme,
- Bazı kelimeleri, cümleleri veya duaları tekrarlama,
- İşleri belirli bir sayıda yapma ihtiyacı,
- Değeri olmayan şeyleri toplama,
- Tıbbi açıdan bu şekildeki düşünce ve davranışların hastalık sayılabilmesi için günlük işlevlerimizi etkileyecek, kısıtlayacak, bozacak kadar şiddetli ve yoğun olmalıdır.
Obsesif-Kompülsif Bozukluk Nedenleri
Nedeni tam olarak bilinmiyor fakat araştırmalar biyolojik ve çevresel olduğunu ilişkilendiriyor.
Genetik Etkisi; OKB’li hastaların anne-babalarında ve diğer birinci derece akrabalarında bu hastalığın sık olarak görülmesi bunun genetik olduğu düşüncesini kanıtlar.
OKB Nasıl Tedavi Edilir?
OKB kendi kendine geçmez, bu yüzden tedavi edilmesi önemlidir. En iyi tedavi yöntemi ilaç ve bilişsel davranış terapidir.
İlaç Tedavisi
Özellikle serotonin sistemi üzerinde etkili olan ilaçlar OKB tedavisinde oldukça yararlı olmaktadır. Serotonin Geri Alım Engelleyiciler adı verilen bu grup ilaçlar OKB tedavisinde yaygın ve başarılı şekilde kullanılmaktadır.
Tedaviye ilk başlandığı dönemlerde bazı yan etkiler vücutta seyredebilir. Bunlar baş ağrısı veya uyku sorunları olabilir.
Etkilerinin görülmesi için iki hafta kadar beklemek gerekir. İlacın etkili olup olmadığına karar vermek için en az 10 hafta süre geçmesi beklenmelidir.
Geçmişte OKB belirtilerinin tedavisinin zor olduğuna inanılsa da günümüzde hastaların üçte ikisinden fazlası antidepresan kullanımı, ameliyat ve kendi kendine yardım tekniklerinden oluşan tedavi seçenekleriyle başarılı olabiliyorlar.
Yine de en önemlisi erken teşhistir belirtilerin olduğunu fark ettiğiniz andan itibaren tedaviye başlanılmalıdır.
