Duygularımızla Oynamayı Bırakın
Herkesin favori cüce gezegeni Plüton, resmi olarak gezegen statüsünü kaybedeli tam 12 yıl oldu. Ve o zamandan bu yana bu kararın doğru olup olmadığına dair tartışmaların sonu gelmedi. Uzmanlardan oluşan bir ekip, Plüton‘dan gezegen statüsünün alınmasının geçerli olmadığını belirttiler ve gezegen tanımının yeniden düzenlenmesini istediler.
Küresel astronomi uzmanları gezegen kriterlerini güncelleyip üçüncü bir kriter daha ekledikten sonra Plüton, 2006 Ağustos ayında Uluslararası Astronomi Birliği tarafından bir gezegen statüsünden çıkartılmıştı.
Yeni belirlenen gezegen kriterleri ise şöyle:
- Güneşin yörüngesinde dolanması,
- Kendi çekim kuvvetinin etkisiyle yuvarlaklaşabilecek kadar büyük bir kitleye sahip olması,
- Yörüngesinin etrafını diğer cisimlerden temizlemiş olması.
Plüton gezegen olma şartlarının ilk ikisini karşılasa da üçüncü şartı karşılamıyordu. Bu üçüncü kriteri özetleyecek olursak bir gezegenin yörüngesindeki tüm gök cisimlerini süpürmesi gerekmekte. Ancak, Metzer ve meslektaşları hiçbir gezegenin yörüngesini tam olarak süpüremeyeceğini belirtti. Bunun yerine, bir gezegeni, yer çekiminin şekil olarak küreselleşmesine izin verecek kadar büyük olup olmadığına göre sınıflandırmasını tavsiye ettiler.
Ekip, bir gezegenin, yörüngesinin dinamikleri gibi değişebilenlerden ziyade, içsel özelliklere dayalı olarak tanımlanması gerektiğini savunuyor.
“Ve bu sadece keyfi bir tanım değil” diyor Metzger. “Bu, gezegensel bir cismin evriminde önemli bir dönüm noktası çünkü gezegenin aktif jeolojisinde de önemli bir rol oynar.” Örneğin Metzer, Plüton’un bir yeraltı okyanusuna, çoklu atmosfere, organik bileşiklere, antik göl ve çoklu aylara sahip olduğuna dair kanıtlar olduğunu söylüyor. “Mars’tan daha dinamik ve canlı. Daha kompleks bir jeolojiye sahip tek gezegen dünya“.
Astrofizikçi ve Forbes bilim yazarı Ethan Siegel’in geçen yıl yazdığı gibi, sorun Plüton’nun yörüngesini temizleyip temizlemediğinden daha büyük. Önemli olan kısım Güneş Sisteminde bulunduğu yer:
“Gezegensel durum söz konusu olduğunda, jeofizik yeterli değildir. Astronomide, üç kural geçerlidir: konum, konum, konum.”
Yine de, tartışma devam ettiği sürece umudumuzu koruyacağız.
Kaynak ve İleri Okuma
- Metzger, P. T., Sykes, M. V., Stern, A., & Runyon, K. (2018). The Reclassification of Asteroids from Planets to Non-Planets. arXiv preprint arXiv:1805.04115.
- https://www.sciencealert.com/experts-say-there-s-enough-evidence-to-make-pluto-a-planet-again
- https://www.sciencedaily.com/releases/2018/09/180907110422.htm
