Tüylerimizin neden ürperdiğini hiç düşündünüz mü? Duygusal bir olaya şahit olduğumuzda, televizyonda en sevdiğimiz dizinin etkileyici sahnesini izlediğimizde, korktuğumuzda, üşüdüğümüzde, ve en sevdiğiniz parçayı dinlerken nakarat kısmına geldiğinizde yüreğinize sığmayan o tarifsiz hissin tüylerinizi tabiri caizse neden diken diken ettiğini hepimiz merak ediyoruzdur. Ontario Guelph Üniversitesinden fizyolog ve zooloji profesörü George A.Bubenik araştırmaları sonucu tüylerimizin neden ürperdiğini açıklıyor. Bilim insanları, yaşadığımız bu olaya Fransızca’dan gelen ‘frisson’ adını verdi. Bu terimin anlamıysa ‘sanatsal titreme’. Bazı araştırmacılarsa buna ‘cilt orgazmı’ adını da veriyor. Derimizin üzerinde bulunan ve birçok işleve sahip olan tüylerimizin dikleşmesine neden olan bu olay, kıl köklerindeki minyatür kasların kasılmasından kaynaklanır. Her kasın kasılması cilt yüzeyinde bir gerilime neden olarak tüylerin dışarı dönmesine neden olur. Sahip olduğumuz tüyler ısı kaybını önlemek içindir. Ürperdiğimizde, yada korktuğumuzda, tüylerin diken diken olmasının sebebi bir çeşit savunma mekanizmasıdır. Vücudumuzun tepki mekanizmasını harekete geçiren bu olay böbrek üstü bezlerimizden salgılanan, kulaklarımızın çokça duyup aşina olduğu adrenalin hormonudur. Adrenalin ürettiğimizde sadece tüylerimiz diken diken olmaz bunun yanında vücudumuzun oluşturduğu birçok belirti ortaya çıkar.
Adrenalin Hormonu Nedir?
Hormonlar, canlıların yapısında bulunan ve ilgili bölgeleri uyararak büyüme, gelişme, farklılaşma, üreme, davranış ve metabolizma faaliyetleri gibi olayları düzenleyen organik maddelerdir. Hormonların en önemli görevleri büyüme ve gelişme, farklılaşma, üreme, davranış ve metabolizma faaliyetlerini düzenlemektir. Sinir sistemi çeşitlerinden birisi olan sempatik sinir sisteminde bulunan adrenerjik reseptörlerin oldukça önemli bir uyarıcısı konumunda bulunan hipoglisemi, stres veya bazı uyaranlara cevap olarak salınan adrenalin, böbrek üstü bezlerinde salgılanır. Böbrek üstü bezlerinin öz bölgesinde salgılanması sağlanan adrenalin hormonunun kontrolü, temel olarak beyin tarafından sağlanmaktadır. Travma, stres, şok ve aşırı şaşırma gibi durumlarda bu hormon, beynin verdiği emirle kana çok yüksek bir oranda salgılanmaktadır. Endişeyle dolu bir zihin, vücudunuzu adrenalin ve stresle ilişkili hormon olan kortizolu serbest bırakmaya da teşvik eder. Bu özellikle düşüncelerin en yoğun olduğu zaman olan geceleri geçerlidir. Sessiz ve karanlık bir odada insanlar o gün olan kötü bir olayın yarın neler getireceğini düşünmeden edemezler. Adrenalin kana karıştığında; Glikojen olarak adlandırılan büyük şeker moleküllerini daha küçük kullanılabilir bir şeker olan glikoza çevirerek, karaciğerdeki reseptörlere bağlar. Bunun sonucunda kaslarınıza daha fazla enerji iletilir.
Hayvanlarda Tüy Ürpermesinin Nedenleri Nelerdir?
Kalın bir kürke sahip olan hayvanlarda, tüylerin böyle yukarı kalkması yalıtım sağlayarak, onları soğuktan korur. Tüyler ne kadar kalınsa daha fazla ısı muhafaza edilir. İnsanlarda ise bu tepki kullanışsızdır, çünkü hayvanlardaki gibi bir kürkle çevrili değilizdir. Her şeye rağmen bu karşı koyabileceğimiz bir şey değildir. Hayvanlar tehdit altında kaldıklarında da, tüyler diken diken olur. Örneğin bir kediye köpek saldırdığında sırtını ve tüylerini olabildiğince dikleştirir. Baykuşların korktukları zaman tüylerini kabartması gibi tepkiler, tehlikede olduğunu anlayan hayvanın kendini olduğundan daha büyük göstererek diğer hayvanın gözünü korkutmak istemesiyle alakalıdır.
Kaynakça;
- https://www.gercekbilim.com/tuylerimiz-neden-diken-diken-olur/
