
Yaşayan, yaşamayan her varlığın belirli bir ömrü vardır. Bu kullanım şekillerine göre değişiklik gösterir. Üzerinde bulunduğumuz dünyanın hatta dünyamızı ısıtan hayat kaynağı olan Güneşin bile bir ömrü var. Dünyadan hacim olarak 3 milyon kat, ağırlık olarak 333.000 kat büyüktür ve tahmini olarak 4,603E9 yıl kadar yaşamıştır. Yine tahmini olarak 2000002013 yılında ölecektir. Peki yıldızlar nasıl ölür?
Yıldızlar nükleer yakıtlarını tükettiklerinde ölüyorlar yani bulundurdukları hidrojeni ne kadar hızlı yakarlarsa o kadar hızlı ölürler. Bir yıldızın hayatının sonundaki olaylar kitlesine bağlıdır. Gerçekten büyük yıldızlar hidrojen yakıtlarını hızla kullanırlar. Yakıt kalmadığında, yıldız çöker ve dış tabakalar “süpernova” olarak patlar. Süpernova patlamasından sonra geriye kalanlar bir ‘nötron yıldızı’ – yıldızın çökmüş çekirdeği – ya da yeterli kütle varsa, bir kara delik.
Patlamadan Sonraki Halleri
Süpernovalar çok miktarda enerji yayan yıldız patlamalarıdır. Bu sırada içinde bulundukları gökadanın aşırı miktarda aydınlanmasına sebep olurlar. Bir süpernova patlaması sırasında Güneş’in tüm ömrü boyunca yayabileceği kadar enerji yayarlar.
Nötron yıldızı, yıldızın çekirdeğinin aşırı yoğunlaşması sebebi ile oluşur. Yıldız yoğuşma sebebi ile içine çöker ve yıldız bir süpernova oluşturur, merkezinde içine çöken maddeye nöron yıldızı denir. Yoğunluğu ve çekim kuvveti çok güçlüdür. İnsanın içerisinde bulunan zerre demiri bile binlerce kilometre uzaktan çeke bilecek güçte.
Ortalama büyüklükteki yıldızlar (Güneş’in kütlesinin 1.4 katı kadar) daha az öleceklerdir. Hidrojenleri biriktikçe, dış katmanlarını dökmeden önce genellikle “gezegensel bir nebula” oluşturan helyumu kaynaştıran kırmızı devlere dönüşüyorlar. Yıldızın çekirdeği milyarlarca yıldan fazla süren “beyaz cüce” olarak kalır.
“Kırmızı cüceler” olarak bilinen en küçük yıldızlar, nükleer yakıtlarını o kadar yavaş yakarlar ki, 100 milyar yaşında yaşayabilirler – Evrenin şu anki yaşından daha büyük.
Ayrıca yıldızlar nasıl oluşur veya yıldızlar nasıl doğar öğrenmek isterseniz, “Yıldızlar Nasıl Oluşur?” makalemizi de okuyabilirsiniz.
Kaynak ve İleri Okuma:
- https://www.sciencefocus.com/space/how-do-stars-die/
- https://www.universetoday.com/24186/how-does-a-star-die/