BilimGenelMakalelerSağlık

Polikistik Over Sendromunda Beslenme

Google News Abone Ol

Polikistik over sendromu (PCOS) ülkemizde ve dünyada ergenlik çağındaki kızlarda sıklıkla görülen bir durumdur. PCOS; şişmanlık, hormon dengesizliği, insülin direnci, adet düzensizliği, kısırlık, akne, yorgunluk, depresyon, saç dökülmesi, yüz ve vücutta aşırı kıllanma gibi semptomlarla karakterizedir. Polikistik over sendromu hakkında ayrıntılı bilgi için lütfen inceleyiniz: www.bilimvetekno.com/polikistik-over-sendromu

Polikistik Over Sendromunda Kilo Kaybı Çok Önemli!

PCOS’ta şişmanlık sonucu artan yağ dokusu hormon dengesini bozmakta ve vücutta stres yaratan bir basıncın oluşmasına neden olmaktadır. Artan yağ dokusu hastalığın gidişatını daha da karmaşık hale getirmekte ve hastalığın tablosu karmaşıklaştıkça da, bireyin kilo alma eğilimi daha fazla artmaktadır. Dolayısıyla kilo artışı ile hastalığın genel gidişatı arasında bir kısır döngü ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle şişmanlık-obezite polikistik over sendromunda tehlike oluşturmaktadır.

Öte yandan polikistik over sendromunda kilo vermek oldukça zordur; çünkü vücutta kilo almaya eğilim vardır. Düzenli ve sıkı bir diyet ile bu durum aşılabilir; çünkü sonuçlar oldukça güzel.. Bakınız; uzun yıllar boyunca kısırlık öyküsü olan PCOS’lu kadın hastaların, sadece 4–5 kg kaybettikten sonra bile hamile kalabildikleri görülmüş. Ayrıca yapılan bir çalışma ile, ağırlıktaki  %2–5 azalma, abdominal yağda %11 azalma, beldeki 4 cm’lik bir azalma ile ve insulin duyarlılığındaki %71 azalma ile ovulasyonun restore edildiği (adetin düzenlendiği, yumurtlamanın düzenlendiği) gösterilmiş.

Polikistik Over Sendromunda Beslenme

Polikistik over sendromunda beslenme tedavisi: rafine (işlenmiş) gıdaların kesilmesi ve kompleks karbonhidratlara ağırlık verilmesi (%50-60), yağın azaltılması (%20–30) esasına dayanmaktadır. Beslenme tedavisi yanında düzenli egzersiz ile kilo verme sürecinin desteklenmesi de önemlidir.

PCOS’nda beslenme tedavisi, diyabette uygulanan beslenme ve sağlıklı beslenme önerilerine benzemekle beraber, yağ oranının biraz daha düşük olması açısından farklılık göstermektedir. PCOS diyeti için önerilerden bahsedecek olursak:

  • Öğün atlanmamalı ve zamanı geciktirilmemeli; gün içerisinde en az 3 öğün ve 2–3 ara öğün yapılmalıdır.
  • Her öğündeki karbonhidrat/protein oranı 2/1 şeklinde olmalıdır.
  • Kana hızla geçen ve şekeri yükselten şekerli besinler, hazır gıdalar, basit karbonhidratlar (beyaz ekmek), nişastalı besinler (patates, bezelye, havuç), muz, üzüm, incir, karpuz, kavun, kurutulmuş meyveler ve meyve suları gibi yüksek glisemik yükü olan besinlerden kaçınılmalıdır.
  • Kan şekerinin kana geçişini yavaşlatan meyveler (elma, armut, erik), sebzeler (brokoli, yeşil yapraklı sebzeler), tam tahıllar, yulaf, kurubaklagiller, vb. posa yönünden zengin olan besinler tüketilmelidir.
  • Karbonhidrat içeriği yüksek alkollü içecekler tüketilmemeli (bira vb.)
  • Çay, kahve, ve sigara gibi ürünlerin çok tüketiminden kaçınılmalı.
  • Stres yönetimi sağlanmalı. Stres; kan şekerini yükseltir ve yüksek düzeyde seyreden stres hormonu kortizol, insülin direncini şiddetlendirir.
  • Haftada üç gün en az 20 dakika süren ılımlı egzersiz yapılmalıdır. Egzersiz, insülin düzeylerini düşürür ve vücut yağının azalmasına, kas kazanımına neden olur.
  • Trans yağdan (cips,paketli ürünler,..) kaçınılmalı.

Polikistik Over Sendromunda Dikkat Edilmesi Gerekenler!

  • Soya fasulyesi, soya içecekleri, tofu, arpa, yulaf, kurubaklagil, mercimek, pirinç, fasulye, keten tohumu, susam, çilek, kiraz, elma, havuç, buğday özü, pirinç kepeği gibi besinlerde bulunan bitkisel fitoöstrojenler, fazla östrojeni, reseptör düzeyinde bağlayarak etkisini azaltmaya yardım eder. Böylece PCOS tedavisine yardımcı olurlar!
  • Etlerde ve süt ürünlerinde bulunan ilave hormonların tüketiminden kaçınmak  için organik
    besinlerin tüketimine önem verilmelidir. Çünkü; bu hastalıkta amacımız; vücuttaki fazla hormon üretimini bastırmak, normale döndürmetir. Plastikler ve bazı temizleme maddelerinde de hormon bulunmaktadır. Bunları kullanırken de içeriklerine bakarak kullanmak önemlidir.
  • Vitamin C, çinko, vitamin B6 ve Agnus Castus (hayit meyvesi) östrojen-progesteron hormon aktivitelerini normalleştirerek, adet görme konusundaki düzensizlikleri sona erdirir.

Bu esaslara dayanarak yapılan bir araştırmaya; 20 PCOS tanısı konmuş kadın hasta katılmış. Bu hastalar 3 ay boyunca az önce bahsettiğimiz beslenme tedavisine uygun beslenmiş ve düzenli egzersiz yapmışlar. 3 ayın sonunda açlık-tokluk kan şekerlerinin düştüğü (normal seyrine girdiği), HDL kolesterolün arttığı, LDL kolesterolün düştüğü gözlemlenmiş. Ayrıca hastaların adet düzensizliği şikayeti tamamen, kıllanma problemi ise kısmen düzelmiş. Beslenme tedavisi olmaksızın, ilaç tedavisinin tek yöntem olarak kullanıldığı vakalarda ise hastalığın sadece akut döneminde iyileşme gösterdiği; fakat uzun vadede tablonun dahada karmaşık hale geldiği görülmüş.

Yapılan son araştırmalara göre, polikistik over sendromunun tedavisinde öncelik sadece beslenme tedavisinin uygulanmasıdır. Eğer beslenme tedavisine yeterli cevap alınamazsa, ikinci seçenek olarak beslenme tedavisine ilaç
desteğinin eklenmesi önerilmektedir.

Kaynakça:

  • Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü/ Polikistik Over Sendromu ve Beslenme İlişkisi/Yasemin SERİNTÜRK Yüksek Lisans Tezi (2008)
  • Roy Homburg. Reproductive Biology and Endocrinology The management of infertility associated with polycystic ovary syndrome(2003)
  • Legro RS. Polycystic ovary syndrome; the millennium(2002)

Aslı Yılmaz

Bezmialem Vakıf Üniversitesi son sınıf Beslenme ve Diyetetik öğrencisiyim. İstanbulda yaşıyorum. Faydalı olacağını düşündüğüm ve gündemdeki konulardan bahsetmek istiyorum. Yazılarımla ilgili görüşlerinizi, eklemek istediklerinizi, yazmamı istediğiniz konuları lütfen bana bildirin. Besinler ilacınız, ilacınız besininiz olsun!

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir