Tiroid Nedir?
Tiroid vücudumuz için son derece önemli bir hormondur. Soluk borusunun hemen üzerinde kelebek şeklindeki tiroid bezi tarafından üretilir. Tiroid bezi, bu vücudun çalışmasını organize eden hormonları hem üretir hem de kontrollerini sağlar. Öyle ki kalp atış hızından, kalori yakımının kontrolünde, büyüme-gelişme ve mental hafızada doğrudan rol oynar.
Bu hormonun gereğinden çok veya az salgılanması ciddi sağlık sorunlarına sebep olmakta. Tüm tiroid hastalıkları halk arasında guatr olarak bilinse de guatr; tiroid bezinin büyümesine verilen isimdir. Türkiye’nin %30’u tiroid hastalıkları riski altındadır. Kadınlar erkeklerden 5 kat daha fazla risk altındadır.
4 çeşit tiroid hastalığı vardır:
Hipotiroidi ve Hashimo
Tiroid bezinin az çalışması durumunda vücuttaki tiroid hormonunun yetersiz olduğu duruma hipotiroidi denir. Tiroid bezinin yetersiz çalışmasına genellikle bir otoimmün hastalığı olan Hashimoto sebep olmaktadır.
Nedir bu Hashimoto?
Kişinin savunma sisteminin tiroid bezini yabancı olarak algılayıp, saldırmasıdır. Bu durumda tiroid hormonu fazlalığı meydana gelip yıllar içinde tiroid yetmezliğine sebep olmaktadır. Hashimoto hastalığında vücut tiroid bezini yok etmek için çok miktarda anti-TPO antikoru ve anti-Tiroglobulin antikoru üretir. Antikorlar, tiroid bezine tutunarak tiroid hücrelerinin ölümüne neden olurlar. Bunun sonucunda da tiroid bezinde iltihaplanma görülür ve tiroid hormonu azalmaya başlar.
Hashimoto ve Hipotiroidi Belirtileri
- Kilo alma ve kolay kilo verememek
- Cilt kuruluğu
- Yorgunluk
- Kolay üşüme
- Kas ve eklem krampları
- Nabız düşüklüğü
- Unutkanlık
- Yavaş konuşma
- Saç dökülmesi
- Depresyon, sinirlilik
- Odaklanma güçlüğü
- Adet düzensizliği
Ayrıca hastalarda genellikle kolesterol düzeyi yüksektir ve ilerleyen dönemlerde buna bağlı hastalıklar da görülmektedir. Hashimoto hastalarının %10’u Hipotiroidiye sahiptir. Aralarındaki fark ise; Hashimoto hastalığında FT3, FT4 ve TSH hormon seviyeleri normal iken, Hipotroidide ise FT3 ve FT4 düşükken TSH seviyesi yüksektir.
Hipotiroidi basit bir kan testi ile öğrenilebilinirken Hashimoto için, kandaki tiroid ve antikor değerleri ile ultrasonografi ile tespit edilir. Tedavisi çok basittir, eksik olan hormonun dışarıdan alınması ile tedavi sağlanır.
Hipertiroidi ve Grave’s Hastalığı
Hipertiroidi, halk arasında zehirli guatr olarak bilinir ve en sık Grave’s Hastalığı olarak kendini gösterir. Hipotiroidinin aksine, tiroid bezinin fazla çalışmasıyla ortaya çıkar. Hastalıkta tiroid bezinin boyutu büyür ve boyunda şişlik görülür.
Hipertiroidi ve Grave’s Belirtileri
- Kilo kaybı
- Cilt, tırnak ve saçlarda incelme
- Güçsüzlük
- Titreme
- Aşırı terleme
- Çarpıntı
- Aşırı heyecan ve duygusallık
- Gözlerin öne çıkması
Tanı konması çok kolaydır. Tedavi, ilaç tedavisi, ameliyat veya radyoaktif iyot ile sağlanmaktadır.
Erken Tanı, Tiroid Kanseri ve Genetik Yatkınlık
Tiroid kanseri çok sık görülen bir hastalık değildir. Tiroid kanseri de yine basit bir ultrasyondan sonra gözlemlenen nodülün ince iğne aspirasyon biyopsisi yöntemiyle ameliyata gerek kalmadan incelenebilmektedir. Tiroid kanserinde erken tanı sayesinde, kemoterapi veya radyoterapiye gerek kalmadan tedavi mümkündür. Hastaların %95’i normal yaşantılarını sürdürebiliyorlar.
Bu kanserde, özellikle birinci ve ikinci dereceden akrabalıklarda tiroid kanseri teşhisi varsa özellikle dikkat edilmesi gerekir. Bazı tiroid kanseri türleri genetik geçişli olabilmektedir.
